BuiltWithNOF
Saluutschoten

Op deze pagina de voorschriften mbt het geven van saluutschoten, tekeningen van de opstellingen van de saluutkanonnen aan boord van de Doorman en van het saluutkanon Mark I, verder een aantal foto’s waarop Hr.Ms. Karel Doorman saluutschoten afgeeft.

Geven van saluten

Saluten worden in principe gegeven door oorlogsschepen, maar als regel alleen door een fregat of groter schip. Tijdens een reis kunnen evenwel ook andere oorlogsschepen dit eerbewijs brengen als dat in verband met het karakter van de reis gewenst is. Bij nationale saluten kan het saluut ook worden afgegeven door een walbatterij.

Indien van een oorlogsschip een saluut mag worden verwacht, dat dit om redenen niet kan geven, stelt de commandant van dat oorlogsschip de betrokken plaatselijke autoriteiten onverwijld op de hoogte, onder aanbieding van zijn verontschuldigingen.

In de gevallen, aangegeven in dit hoofdstuk, waait gedurende het saluut de koninkrijksvlag of een buitenlandse natievlag van de top van de voormast. Waait van die top reeds de onderscheidingsvlag van een lid van het Koninklijk Huis, een commandovlag, de standaard of een onderscheidingsvlag, dan wordt de koninkrijksvlag of de buitenlandse natievlag aan stuurboord daarvan gehesen. Indien van die top zowel een commandovlag of de standaard als een onderscheidingsvlag waaien, wordt de onderscheidingsvlag hoog aan een seinwipper aan stuurboord gehesen en wordt aan stuurboord van de commandovlag of de standaard de koninkrijksvlag of de buitenlandse natievlag gehesen. Indien van de top van de voormast reeds de koninkrijksvlag of een buitenlandse natievlag waait, wordt aan die top geen tweede koninkrijksvlag of buitenlandse natievlag gehesen. Indien tijdens vlaggen van top of pavoiseren een saluut moet worden gegeven dat geen verband houdt met de gelegenheid waarvoor van top wordt gevlagd of wordt gepavoiseerd, worden gedurende dat saluut de top- en pavoiseervlaggen neergehaald. Een oorlogsschip dat ten anker of gemeerd ligt, voert gedurende het saluut steeds de geus.

Tenzij er reden is om alle schoten van dezelfde zijde af te vuren, wordt het eerste schot gegeven van de zijde, die gekeerd is naar de persoon of naar de vlag voor wie of waarvoor het saluut is bestemd of, indien er geen reden is om aan een bepaalde zijde de voorkeur te geven, van stuurboord. De volgende schoten vallen beurtelings van bakboord en stuurboord of, indien het saluut wordt gegeven met meer dan één stuk aan dezelfde zijde, van voren naar achteren.

Indien verscheidene schepen gezamenlijk het eerbewijs brengen, een z.g. algemeen saluut, begint het vlaggenschip of het schip van de oudste commandant. Bij het tweede schot valt het schip van de commandant die in rang of, bij gelijke rang, in ouderdom in rang volgt op de commandant van het verband of op de oudste commandant in met zijn eerste schot en zo vervolgens.

Het geven van een saluut verloopt als volgt:

1º. de eerste officier laat het signaal de jagers van Van Damblazen (zie onder deze tekst); de aangewezen stuksbemanningen komen onverwijld op post en maken de stukken gereed;

2º. de eerste officier laat de officier der artillerie die de schoten moet afvuren, alsmede de officier van de wacht weten, hoeveel schoten moeten worden gegeven, van welke zijde het eerste schot dan wel alle schoten moeten worden afgevuurd, bij welk schot, bij een algemeen saluut, moet worden ingevallen, welke natievlag moet worden gehesen en welke vlaggen eventueel moeten worden neergehaald; de officier der artillerie geeft de nodige orders aan de stuksbemanningen; de officier van de wacht doet hetzelfde aan de gasten bij de vlaggen en de geus; zodra alles gereed is, melden zij dat aan de eerste officier;

3º. het eerbewijs stilstaan der bemanning wordt gegeven; de officier der artillerie geeft daarop het waarschuwingscommando: KLAAR OM TE SALUEREN MET ....(aantal) SCHOTEN STUUR- (BAK-)BOORD UIT, de kanonnen worden geladen;

4º. de eerste officier laat het signaal vuren blazen; de officier van de wacht doet de vlaggen die moeten worden neergehaald, neerhalen en die moeten worden gevoerd, hijsen; onmiddellijk nadat de officier der artillerie zich ervan heeft overtuigd dat de vereiste vlaggen klaar uitwaaien, commandeert hij nabij het stuk dat moet vuren: STUUR-(BAK)BOORD - VUUR, dan wel, indien er van één zijde wordt gevuurd: KANON ÉÉN (TWEE enz.) - VUUR, waarop het betrokken kanon wordt afgevuurd met een aftrektouw of met een eenvoudige mechanische afvuurinrichting; een militair der zeemacht, opgesteld in de nabijheid van de officier van de artillerie, telt hardop het aantal schoten; nadat het bevolen aantal schoten is afgevuurd, commandeert de officier der artillerie VASTVUREN, waarop de stukken worden ontladen; hierna meldt hij aan de eerste officier, dat het saluut voltooid is;

5º. de eerste officier laat het signaal vastvuren blazen; de officier van de wacht doet daarop de voor het saluut gehesen vlaggen neerhalen en die, vóór het saluut zijn neergehaald, weer hijsen; zodra hij gereed is, meldt hij dat aan de eerste officier;

6º. de eerste officier laat het signaal doorgaan blazen en, indien geen verdere saluten moeten worden gegeven, ook het signaal aftrap;

7º. na het signaal aftrap laat de officier der artillerie stukken vast houden; zodra hij gereed is, meldt hij dat aan de eerste officier.

Sloepen die langszij liggen van het schip dat een saluut zal geven, steken tijdig af en blijven gestopt in de buurt liggen, zo mogelijk met afgezette motor. Sloepen die zich in de nabijheid van dat schip bevinden, stoppen en wachten met langszij komen totdat het eerbewijs is volbracht.

Wanneer de saluutrol op post moest komen en de stukken vuurklaar gemaakt moesten worden, werd het signaal: “De jagers van Van Dam” geblazen. Hieronder het gehele muziekstuk met tekst van dit signaal.

(docu 0160)

(foto/tek. 2244) Zijaanzicht van het bakboord achter bordes met: A. het BB voor saluutkanon; B. het BB achter saluutkanon; C. de Bofors 40 mm/L60 mitrailleur voor; D. de Bofors 40 mm/L60 mitrailleur achter; E. de openingen van het G-dek met de BB achter valreep; F. de hefboom voor het barriernet; G. een tractor voor het verplaatsen van vliegtuigen op het vliegdek; H. de toegang tot het F-dek vanaf het bordes (2x) en J. de trap naar het vliegdek vanaf het bordes. (deel tek. NIMH)

(foto/tek. 2245) Bovenaanzicht van het BB achter bordes met de opstelling van de saluutkanonen: A. en B. het BB voor en achter saluutkanon; C. en D. de Bofors 40 mm/L60 mitrailleurs; J. de trap tussen vliegdek en bordes; K. de kisten met de reserve lopen voor de mitrailleurs; L. de katrollen om de remkabels te geleiden naar de remkabelinstallatie onder het vliegdek. (deel tek. NIMH)

(foto/tek. 2246) Afbeelding van het saluutkanon Mark I, waarvan er vier stonden opgesteld aan boord van Hr.Ms. Karel Doorman. Twee op het SB achter bordes en twee op het BB achter bordes. Hierdoor kon men zowel over stuurboord als over bakboord saluutschoten afgeven. (deel tek. NIMH)

(foto 5249) De saluutrol op post op het BB achter bordes van Hr.Ms. Karel Doorman.

(foto 5921) De kanonnier Fred Bernhard bij een van de saluutkanonnen aan boord van de Doorman.
Foto ontvangen van Fred Bernhard.

(foto 1832) Hr.Ms. Karel Doorman vuurt saluutschoten af, welke werden beantwoord door een walbatterij te Willemstad op Curacao. Achter de Doorman zijn de overige schepen van het smaldeel zichtbaar.
Foto ontvangen van Arie Dekker.

(foto 2216) Hr.Ms. Karel Doorman vuurt saluutschoten af vanaf het SB achter bordes. Op het vliegdek geparkeerd een aantal Grumman Avengers.
Foto ontvangen van Fred van Tuijl.

(foto 2240) Hr.Ms. Karel Doorman vuurt saluutschoten af over zowel stuur- als bakboord bij aankomst in Hollandia. Op het achterdek staan een aantal vliegtuigen zodanig opgesteld dat ze kunnen assisteren bij het afmeren. Foto NIMH.

(foto 2243) Hr.Ms. Karel Doorman vuurt saluutschoten af voor Prinses-regentes Juliana en ZKH Prins Bernhard aan boord van het Koninklijk jacht ‘Piet Hein’ in juni 1948. (zie ook foto hieronder)

Aan deze foto werd ook wel de volgende tekst verbonden: Hr.Ms. Karel Doorman gepavoiseerd bij haar 1e aankomst in Nederland en geeft saluutschoten af voor  het Koninklijk jacht met de standaard in top.
Foto NIMH, Foto ook ontvangen van Dirk Lamme (Ari Korteweg)

(foto 2172) Foto hierboven blijkt dus geen saluut bij eerste aankomst in Nederland, maar later bij vlootschouw op de rede van Texel. (zie onderschrift).
Artikel uit Archief Leeuwarder Courant van 26 juni 1948.

(foto 2242) Hr.Ms. Karel Doorman (voor de grote verbouwing) geeft over stuurboord saluutschoten af. Deze foto is vermoedelijk ook op de rede van Texel tijdens de vlootschouw op 25 juni 1948. (zie voorgaande foto’s). Foto NIMH.

(foto 3040) Vanaf Hr.Ms. Karel Doorman worden gelijktijdig zowel over stuur- als bakboord saluutschoten afgegeven. Wie weet waar, wanneer en ter gelegenheid waarvan. Wie weet welk passagierschip op de achtergrond zichtbaar is en waar dit is.
Foto ontvangen van Paul Reuters.

 

Terug naar index algemeen.

 

[Home] [Indeling site] [Welkom aan boord] [QH-1  '46-'48 index] [R81 1948-1955 index] [R81 1958-1968 index] [Algemeen index] [Vliegkampschip index] [Dekken-indeling en index] [Scheepsfoto's 1a] [Smaldeelschepen index] [Indienststelling 1958 (1)] [De laatste reis 1968 (1)] [Scheepshandelingen index] [Onderdelen schip index] [Bemanning index] [Opleidingen index] [Vliegdienst index] [Reizen & havens index] [Gebeurtenissen] [Gastenboek]